อันดอกแค แก้ไข้หัวลม เหมาะสมนัก
ได้ประจักษ์ ปู่ ตา ยาย ย่า มานานแล้ว
กินดอกแค ยอดแค แล้วสบาย
แก้ไข้หัวลม หนาวมา อย่าตกใจ
******
ดอกแค แคขาวหรือแคบ้าน เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูง 3 ถึง 5 เมตร โตเร็ว มีกิ่งก้านสาขามาก เปลือกต้นเป็นสีน้ำตาล มีรอยขรุขระหนา เปลือกในมีสีชมพู รสฝาด นิยมปลูกไว้หลังบ้าน หรือหน้าบ้าน เป็นที่รู้จักกันทั่วไป มีดอกสีขาวคล้ายดอกถั่วเป็นช่อและออกที่ซอกใบ แต่ละช่อมี 2-4 ดอก ยาว 6 ถึง 10 ซม. กลีบเลี้ยงเป็นรูประฆังหรือถ้วย ผลเป็นฝักแบน ยาวประมาณ 8-15 ซม. ฝักเมื่อแก่จะแตกออกเป็น 2 ซีก มีเมล็ดเรียงอยู่ตรงกลางแถวเดียว
แคบ้านนี้กินได้ทั้งดอกและยอด เรียกว่ายอดแค ต้นแคยาว สามารถเติบโตได้ทั่วไป ขึ้นง่าย ไม่ต้องรดน้ำก็อยู่ได้เองตามธรรมชาติ ดินไม่สมบูรณ์หรือแห้งแล้ง แคบ้านนี้อยู่ได้ เก็บใช้ได้ตลอดปี แคบ้านต้นเล็กก็มี และออกดอกดกมาก โบราณเรียกว่า แคตอแหล
แคบ้าน เป็นอาหารและยาในเวลาเดียวกัน ทางอาหาร ยอดอ่อนและใบอ่อนลวกให้สุก รับประทานร่วมกับน้ำพริก ดอกอ่อน ฝักอ่อนนำไปแกงส้ม ปรุงให้เหมาะสมอร่อยมาก
ทางยา ใบรสจืด แก้ไข้หัวลม คือไข้เปลี่ยนอากาศต้นฤดูหนาวถอนพิษไข้ ดอก แก้ไข้หัวลม เปลือกต้นแก้บิดมูกเลือด รักษาอาการท้องเดิน แต่ถ้ากินมากเกินไปจะทำให้อาเจียนได้ คุมธาตุสมาน ทั้งภายนอก ภายใน ใช้ชะล้างบาดแผลได้ ลำต้นใช้เพาะเห็ดหูหนูได้ด้วย ปลูกได้ทุกฤดู งอกงามตลอด และมีใช้ได้ตลอดปีทีเดียว ถือว่าเป็นพืชอเนกประสงค์พื้นบ้านเราจริงๆ
สมุนไพร ใช้เป็น เห็นประโยชน์
ไม่เกิดโทษ รักษาป่วยไข้ ใช้ได้ผล
แคบ้านนี้ เป็นอาหร-ยา รักษาคน
คุณค่าล้น ใช้เป็น เห็นคุณจริง
เรื่องโดย. น.ท. มงคล ทัศมาลี
ภาพโดย. www.sites.google.com, www.baanlaesuan.com
